Het vergeten medium dat ik ga beschrijven is de telex.
De telex is een methode van communicatie, waarbij 2 automatische “typemachines”
via een telefoonlijn of radiosignalen met elkaar in verbinding staan.
De telex maakte gebruik van de Baudot-code. Dit was een 5-bits code,
aangevuld met een start- en een stopbit.
De Baudot-code had maar 31 tekens. Ze hadden dus niet allemaal aparte
tekens voor alle 26 letters en de 10 cijfers. Ze hadden 5 extra functies buiten de 26
letters. Een daarvan was om te kunnen omschakelen tussen cijfers en letters. Zo
hadden ze dus maar 31 knoppen nodig voor alle letters en cijfers. Naast die
knop hadden ze ook een shift functie waardoor ze alle tekens konden typen en ze
hadden nog 3 andere functies die de plaats van de tekst bepaalt, dus spatie en
enter functies.
Omdat de telex steeds vaker gebruikt werd om dezelfde tekstberichten
meerdere keren te kunnen versturen, gingen ze werken met ponsbandjes. Dit waren
bandjes waarin de baudot-code werd getypt, als dit ponsbandje dan in een
ponsbandlezer werd gezet, ging die ponskaartlezer het ponsbandje lezen en kwam
er bij de ontvanger een tekst op A4 formaat uit de telex. (In de modernere
telexmachines was een ponslezer en soms ook een ponsschrijver ingebouwd.) Zo
was het dus gemakkelijk om dezelfde tekst naar meerdere ontvangers te sturen
zonder dat de hele tekst steeds opnieuw getypt hoefde te worden.
De telex was de voorloper van de fax en werd dus veel gebruikt om
belangrijke tekstbestanden naar het binnenland en ook het buitenland te
versturen. Dit was veel sneller dan via de post, het was zeker dat het aankwam
en het was zeker dat de bedrijven het juiste bestand kregen. De telex werd dus
wel vooral gebruik voor zakelijke doeleinden en bijna niet voor persoonlijke
doeleinden. De verwachting die de mensen hadden van de telex was dus om
gemakkelijk en snel (vooral zakelijke) tekstbestanden uit te wisselen met zowel
binnenland als buitenland.
In de hedendaagse tijd is de telex overbodig geworden. Dit begon al toen
de fax kwam. Sinds de computer hebben we de telex helemaal niet meer nodig want
toen kwam al snel e-mail waarmee we tekstbestanden makkelijk en snel met
binnenland en buitenland kunnen uitwisselen, en naar meerdere ontvangers.
Voor toen was de telex een hele goede elektronische uitwissel methode
van tekstbestanden. Maar sinds de computer, werd de telex overbodig en daardoor
een vergeten medium.
Hieronder een los ponskaartje
Hierboven de telexmachine met een ponskaartje erin.
Hierboven de indeling van de codes van het ponskaartje.
Roos Hulshof
DMC
D06
